Je voeten in het witte zand, de schaduw van een wuivende palmboom en uitzicht op azuurblauw water: als je daar naar op zoek bent, zit je op Puerto Rico goed. Maar er is meer! Om cultuur op te snuiven kun je naar de hoofdstad San Juan afreizen of naar tal van heerlijke oude koloniale dorpjes. Outdoor en groen en een heel ander klimaat vind je in het verrassende binnenland. En wie in de voetsporen van Ricky Martin of Calle 13 wil treden, kan zich uitleven in een swingend nachtleven dat zich grotendeels in San Juan afspeelt. Kortom, het bescheiden Puerto Rico is een land vol diversiteit en als reisbestemming nog nauwelijks bekend bij Nederlanders.
Van Spaanse naar Amerikaanse handen
Oorspronkelijk werd Puerto Rico bewoond door de Taíno-indianen, todat Columbus verscheen tijdens zijn tweede wereldreis in 1493. Door de huidige eilandbewoners wordt echter niet Columbus, maar Juan Ponce de León aangemerkt als de grondlegger van het huidige Puerto Rico die het eiland koloniseerde in 1508. In 1897 verkreeg Puerto Rico zijn onafhankelijkheid op Spanje. Maar de vrijheid mocht niet lang duren, want al een jaar later zouden de Verenigde Staten het eiland bezetten. Daarna zou het nog tot 1917 duren voordat de Puerto Ricanen officieel Amerikaans staatsburgers werden. Tot op de dag van vandaag blijft de relatie met de VS complex. Puerto heeft de status van 'een niet-geïncorporeerd gebied', maar vormt tegelijkertijd geen staat van de VS. Dit betekent dat het land zijn eigen grondwet en zelfbestuur kent, maar ook dat de Puerto Ricanen niet mogen stemmen bij Amerikaanse presidentsverkiezingen. De gekozen functionaris (een zogenaamde 'resident commisioner') neemt weliswaar plaats in het Congres maar heeft daar geen stemrecht. Regelmatig laait de discussie op in Puerto Rico of het eiland niet helemaal onafhankelijk zou moeten worden. Toch lijkt het erop dat de meerderheid van de Puerto Ricanen eieren voor zijn geld kiest, want de constructie met de VS zorgt voor de nodige gelden wat het eiland beduidend welvarender maakt dan veel andere Latijns-Amerikaanse landen. Bij een recent referendum in 2017 koos maar liefst 97 procent ervoor om staat van de VS te worden, hoewel daarbij moet worden opgemerkt dat de opkomst met 23% zeer laag was. Het lijkt er echter op dat de VS er weinig voor voelt om Puerto Rico daadwerkelijk de 51e staat te laten worden. Wordt vervolgd. De afgelopen jaar heeft Puerto Rico het niet gemakkelijk gehad. In 2016 kon Puerto Rico zijn schulden niet langer betalen en in 2017 werd het inmiddels failliete land ook nog eens opgeschrikt door de zwaarste storm sinds 70 jaar: orkaan Maria. Puerto Rico gaat dus door zware tijden en dat betekent bijvoorbeeld dat een aantal toeristische voorzieningen opnieuw uit de grond gestampt moeten worden. 
San Juan: veelzijdige hoofdstad
San Juan - goed voor een derde van de inwoners van Puerto Rico - is in vele opzichten een opvallende verschijning in de Spaanstalige wereld. De veelzijdige hoofdstad wisselt een perfect onderhouden koloniaal centrum af met luxueuze shopping malls en gelikte hotels. Het oude centrum is er een om in te lijsten. El Viejo San Juan wordt gekenmerkt door imposante forten en een heerlijke baai. Achter de vestigingsmuren, die ook door de Nederlanders flink op de proef zijn gesteld, ligt de betoverende oude binnenstad met zijn kleurrijke huisjes, fijne restaurants en rumbarretjes. Maar naast deze oude wereld kent San Juan ook een moderne kant die je zal verrassen. Zo kun je net als de Puerto Ricanen dagen spenderen in het multifunctionele Plaza las Américas , de grootste mall in het Caribische gebied . En al net zo bijzonder zijn de fantastische stranden die binnen de stadsgrenzen van San Juan liggen, zoals de fraie witte zandstranden van Condado. 's Avonds ligt er een dampend uitgaansleven op je te wachten verspreid over de oude en nieuwe wijken van de stad.
Noordoosten van Puerto Rico: verrassende natuurattracties
Op een kleine 60 kilometer ten oosten van San Juan ligt de grote natuurattractie El Yunque. Dit populaire nationale park van 113 km² - één van de regenachtigste gebieden ter wereld - is het enige regenwoud van de VS. El Yunque herbergt vier bossoorten (bepaald per hoogte) waarin 240 boomsoorten huizen. Ook is er een rijke vegetatie, die bijvoorbeeld 20 soorten orchideeën herbergt. Als het gaat om de fauna springt de coquí eruit. Deze bruine kikker die enorm kan kwaken, kwam oorspronkelijk alleen op Puerto Rico voor. Erg bijzonder aan El Yunque is dat je in het hart van het groene woud kunt komen met de auto. Vandaaruit kunnen verschillende wandelroutes gevolgd worden naar spectaculaire watervallen en miradores. De hoogste bergtop in het park is El Toro (1065 meter) die bij helder weer helemaal uitkijken op de eilanden Culebra en Vieques. Trek zeker een halve dag uit voor El Yunque en zorg voor goed schoeisel en regenkleding, want er valt inderdaad zeer veel neerslag! Maar 30 kilometer oostelijker vinden we een ander uniek Puerto Ricaans natuurgebied. Las Cabezas de San Juan kent maar liefst zeven ecologische systemen waaronder stranden, koralen, lagunes en mangroves: Mis hier evenmin de 19e eeuwse vuurtoren waarvandaan je een adembenemend uitzicht wacht over El Yunque. Bij het park ligt de stad Fajardo dat vooral bekend is als haven voor trips naar de populaire eilanden Culebra en Vieques. 
Culebra en Vieques: paradijselijke eilanden
Op 27 kilometer ten oosten van het vaste land van Puerto Rico is Isla Culebra gelegen. Deze bescheiden archipel bestaat naast het hoofdeiland Culebra uit 23 kleinere eilanden. Culebra herbergt stranden die tot de mooiste van de wereld worden gerekend. De bekendste daarvan is het paradijselijke Playa Flamenco. De enige stad van het eiland, tevens het toeristische hart, is Dewey. Hier zijn veel hotels en bars te vinden die doorgaans gerund worden door Amerikaanse expats. Vieques is op 13 kilometer ten oosten van het vaste land gelegen. Dit eiland is een stuk groter, minder commercieel en authentieker dan Culebra. Vieques kent twee stadjes: Isabel Segunda en Esperanza. Als je aanmeert in de haven zet je je eerste stappen op het eiland in Isabel Seguan. Strategisch is het derhalve een handige plek om neer te strijken met voldoende toeristische voorzieningen binnen handbereik. Voor betere stranden en vakantiesfeer kun je echter beter tien kilometer zuidelijker neerstrijken in het plaatsje Esperanza. Hier liggen fijne, uitgestrekte zandstroken die je bijna voor jezelf hebt als je een stukje doorloopt. Na een lange stranddag gaat een ijskoude Medalla er goed in een van de stalletjes aan de bescheiden promenade waar zich ook een paar hotels bevinden. Een attractie die niet onvermeld mag blijven is de fosforescerende baai van Vieques waarvan Puerto Rico er in totaal vijf telt.
Noordwesten van Puerto Rico: natuur en wetenschap
Op 53 kilometer ten westen van de hoofdstad San Juan vinden we het bijzondere Playa Mar Chiquita. De afgesloten inham van dit strand is cirkelvormig met slechts een kleine opening tot de omringende open zee. Dit maakt het vooral in de zomerperiode een perfecte plek om te zwemmen of te snorkelen in een van de koralen. Ruim 55 kilometer westelijker vinden we Parque de las Cavernas del Río Camuy. Dit park herbergt één van de grootste grottencomplexen ter wereld die ontstaan is door een ondergrondse rivier, de derde grootste ter wereld. Er zijn tours waarmee je in deze populaire Puerto Ricaanse natuurattractie ondergronds kunt gaan, voorafgegaan door een informatieve film over de grotten en het park in het bezoekerscentrum. Een andere attractie van formaat is de Observatorio de Arecibo gelegen midden in het karstgebied van Puerto Rico op 10 kilometer ten zuiden van de plaats Arecibo. De grootste radiotelescoop ter wereld figureerde in de Bondfilm GoldenEye en daar zou je van kunnen kennen. Er is ook een bezoekerscentrum met informatie en films over het wetenschappelijk onderzoek dat hier plaatsvindt, maar voor de meeste bezoekers blijft het imposante gevaarte de grootste attractie.
Centraal-Puerto Rico: bergstadjes en fijne Puerto Ricaanse koffie
Doorsneden door rivieren op 53 kilometer ten zuidwesten van San Juan in de Cordillera Central is Barranquitas gelegen. Deze aangename bergstad is bijzonder populair bij Puerto Ricanen vanwege zijn monumenten en de twee politieke zwaargewichten die er liggen begraven: Luis Muños Riviera (zijn huis is nu een museum) en zijn zoon Luis Muños Marín. Zeer onderhoudend om te bezoeken is het jaarlijkse handwerkfestival dat in juli in Barranquitas wordt gehouden. Het festival viert de ambachtstraditie van de stad in een relaxte sfeer met lekkere hapjes en drankjes. 22 kilometer zuidelijker op een hoogte van 731 meter vinden we Aibonito. De hoogstgelegen Puerto Ricaanse stad kent een beduidend koeler klimaat dan elders in het land. De stad is zelfs de trotse recordhouder van de laagst gemeten temperatuur (in 1911) op het eiland: 4 graden). Aibonito staat ook bekend om zijn bloemenfestival, Festival de las Flores. Op 50 kilometer ten westen van Barranquitas ligt Jayuya. Deze bergstad wordt omringd door drie van 's lands grootste bergtoppen: Cerro de Punta (met 1338 meter de hoogste berg), Cerro Tres Picachos (1205 meter) en Cerro Maravilla (1205 meter). Jayuya vormt het hart van Puerto Rico's koffiegebied met in de nabijheid een aantal authentieke koffiehaciendas die door koffieliefhebbers niet gemist mogen worden. 
Zuidkust: het traditionele Ponce en archeologische vindplaatsen
De tweede stad van Puerto Rico is Ponce. De stad bevindt zich op 117 kilometer ten zuidwesten van de hoofdstad. De Parel van het Zuiden verschilt in vele opzichten van San Juan. Ponce voelt veel provincialer aan en de voertaal is er overduidelijk Spaans. De bezienswaardigheden bevinden zich overzichtelijk aan het weelderige Plaza Las Delicias. Daar bevinden zich een prominente kathedraal en op opvallender, het niet te missen rode Parque de Bombas. Het oude brandweergebouw kunnen we een van Puerto Rico's opmerkelijkste gebouwen noemen wat alles te maken heeft met de bonte kleuren en de mengeling van Moorse en Victoriaanse stijlen. Aan hetzelfde plein bevindt zich ook 's lands bekendste ijszaak, dus grijp je kans. Naast het historische en culturele Ponce dat de nodige musea telt, is er ook de levendige strandpromenade genaamd Paseo Tablado La Guancha. Je kunt hier neerstrijken in een van de visrestaurants voor de lokale specialiteit bacalaitos. Misschien wel de grootste attractie van Ponce is het carnaval in februari. Carnaval de Ponce zet de stad dan volledig op zijn kop. Iets buiten Ponce is de bekendste archeologische vindplaats van de totale Antillen gelegen: Centro Ceremonial Indígena de Tibes. Hier staan de 1000 jaar voor de komst van Columbus centraal waarvan de opgegraven balspelplaatsen tot de bekendste bezienswaardigheden behoren. Op 60 kilometer ten westen van Ponce vinden we het doorgaans slaperige La Parguera. Het gadeslaan van de fosforescerende baai en de voor de kust zwevende eilandjes zijn hier toeristentrekkers. Ook wordt La Parguera bezocht voor het beoefenen van watersporten. In het rustige Parguera komt leven in de brouwerij tussen april en september. Dan zetten Puerto Ricanen en toeristen het er op een drinken in de kleine hoofdstraat.
Westkust: studentenstad Mayagüez en de surfbestemming Rincón
Mayagüez is gelegen op 32 kilometer ten noordwesten van Parguera. Het is de grootste stad aan de westkust. De derde stad van het land kent geen echte toeristische bezienswaardigheden, maar als je jezelf wilt onderdompelen in het Puerto Ricaanse studentenleven en de reggaetoncultuur ver buiten de gebaande toeristische wegen, dan zou je een bezoekje kunnen overwegen. Met het ontbreken van een vaste busverbinding is het overigens nog niet zo makkelijk om er te geraken zonder eigen vervoer. Wel kun je gebruik maken van de op onregelmatige tijdstippen rijdende microbusjes of een deal maken met een taxi of automoblist. Op 23 kilometer ten zuidwesten van Mayagüez ligt het onderschatte San Germán. Dit fijne koloniale stadje wordt vreemd genoeg weinig aangedaan door toeristen terwijl er een aantrekkelijk historisch centrum voorhanden is dat gekarakteriseerd wordt door smalle straatjes en weelderige panden. Een bezienswaardigheid hier is Museo Porta Coeli, de oudste kerk buiten San Juan. De kerk fungeert nu als een museum met religieuze kunst. De meest toeristische plek aan de westkust is Rincón, dat op 21 kilometer ten noorden van Mayagüez is gelegen. Veel reizigers komen hier af op de surfstranden die tot de beste van Puerto Rico worden gerekend. De surfhoofdstad heeft een passende relaxte vibe met genoeg uitgaansplekken. Op 20 kilometer voor de kust van Rincó bevindt zich Isla Desecho. Deze beschermde archipel is een populaire snorkelplek. 
Salsa en Bacardí
Hoewel salsa (waarschijnlijk) zijn oorsprong kent in Cuba is het duidelijk dat de Puerto Ricanen - zowel binnen als buiten Puerto Rico - nogal wat invloed hebben gehad op deze dans- en muziekvorm. De bekende New York salsa is bgrotendeels ontwikkeld door Puerto Ricanen waaronder de legendarische Tío Puente - componist van de ultieme Latin klassieker 'Oye Como Va'. Logisch dus dat een van de grootste salsacongressen - het Puerto Rico Salsa Congress - jaarlijks wordt gehouden in San Juan. En salsa gaat, in ieder geval recreatief, natuurlijk goed samen met rum, een ander bekend exportproduct van het eiland. Wie kent niet Bacardi (Bacardí, op z'n Spaans ligt de klemtoon net even anders) is oorspronkelijk afkomstig uit Cuba, maar na de revolutie haalde de familie Bacardí het hele bedrijf weg uit Cuba. Inmiddels is Bacardí één van de belangrijkste bedrijven van Puerto Rico en goed nieuws voor rumliefhebbers: de rumfabriek in San Juan kan gratis bezocht worden. Voor wie het goed smaakt, kan deelnemen aan rum tours, proeverijen of een flesje Bacardí op de luchthaven voor een mooi prijsje op te kop tikken!
Feitjes
Grootte: 9.104 km² (0,24 keer Nederland)
Inwoners: 3.706.690
Hoofdstad: San Juan