In Spanje zijn er meer, maar de chupinazo van Pamplona moet wel de beroemdste en wildste ter wereld zijn. Het gaat ongeveer als volgt. Tienduizenden feestgangers getooid met rode zakdoeken (pañuelos rojos) verzamelen zich op 6 juli op het centrale plein van Pamplona voor de officiële opening. Met het afschieten van de Chupinazo vanaf het balkon van het gemeentehuis om klokslag 12:00 uur worden de San Fermín feesten letterlijk afgeschoten. De uitzinnige massa schreeuwt dan 'Leve San Fermín!' om elkaar vervolgens met water én wijn te overgieten - we zijn vertrokken! Opgehitst door de massa en met de nodige alcohol gebeurt er in deze extatische toestand van alles en nog wat. De autoriteiten van Pamplona hebben dan ook hun handen vol tijdens het festival met zaken die variëren van wildplassen tot seksueel wangedrag.
Na de opening op zaterdag is er elke dag om 08:00 uur een encierro met zes vechtstieren die door de smalle straten van Pamplona worden gejaagd richting de stierenarena. Zodra het startschot klinkt, gaan honderden deelnemers de stieren voor op een 850 meter lang parkoers. Hoewel je maar beter kunt rennen voor je leven is het juist de sport om zo dicht mogelijk bij de imposante stieren te komen. Volgens het protocol mogen de deelnemers uitgerust met witte kleding en een rode sjaal, zich slechts verdedigen met een opgerolde krant. In totaal kent Pamplona acht encierros die qua gevaarlijkheidsgraad behoorlijk verschillen. Bedenk daarbij dat de stieren telkens door een andere fokkerij in verschillende gewichten worden aangeleverd.
De renners bestaan uit een bonte mix waaronder gelegenheidsrenners, veelal jongemannen. Maar er is ook een harde kern van serieuze renners voor wie het stierenrennen zo'n beetje religie is. Dat het geen ludieke renpartij is, blijkt wel uit de cijfers. Sinds 1922 kwamen al 16 deelnemers om het leven waarvan de laatste in 2009. En elk jaar raken circa tweehonderd tot driehonderd mensen gewond. Met de stieren loopt het altijd slecht af, want die worden allemaal gedood in de arena. Wist je dat de TVE het spektakel dagelijks live uitzendt met analyses en al?
De traditionele stierengevechten vinden 's middags plaats in de Plaza de Toros, de arena van Pamplona. Tradiegetrouw wordt het vlees van de gedode stieren verwerkt in een stoofpot (estofado) of als kotelet (chuleta) aangeboden. Wil je je goed inlezen? De stierengevechten en de hartstochtelijke feesten van San Fermín zijn uitvoerig beschreven door Ernest Hemingway in zijn beroemde roman 'The Sun Also Rises' (de Spaanse titel is 'Fiesta'). De Amerikaanse schrijver die enorm veel passie had voor het stierenvechten en -lopen heeft daarmee het fenomeen van Pamplona eigenhandig op de kaart gezet.
Je zou bijna vergeten dat Sanfermines bol staat van tradities en voor veel meer staat dan stieren. Zo is er de eeuwenoude traditie van het dragen van het beeld van San Fermín op 7 juli door het oude centrum van Pamplona als eerbetoon aan deze heilige die in 1591 in Frankrijk als martelaar stierf. Maar ook Baskische volksdansen, concerten en vuurwerk maken deel uit van het beroemde festival. Net als de bonte stoet van verklede mensen die elk jaar met enorme maskers (Kilikis) door de stad paradeert. Weer van een heel andere orde zijn de enorme feesten waar met name de jongeren tot in de late uurtjes op losgaan. Over tradities gesproken, San Fermín eindigt op 14 juli met de stoet van de reuzen opgevolgd door het afscheidslied El Pobre de Mí op een wederom volgepakt Plaza de Ayuntamiento.
Periode: 6 juli - 14 juli 2025
Het festival bijwonen met een woordje Spaans? Bekijk de mogelijkheden voor een cursus in Spanje op uiteenlopende locaties.