Alcalá de Henares geniet faam als universiteitsstad én geboorteplaats van Miguel Cervantes, de bekendste Spaanse schrijver aller tijden. Wel gekscherend een buitenwijk van Madrid genoemd geldt Alcalá met zijn 200.000 inwoners als een geliefd uitstapje voor de madrilenos. Zij komen af op de historische bezienswaardigheden en de gezelligheid aan en rondom de smalle hoofdstraat Calle Mayor.
In 1499 stichtte kardinaal Cisneros de Universiteit van Alcalá dat al snel zou uitgroeien tot een prominent wetenschappelijk centrum. In de Spaanse Gouden Eeuw groeide de universiteit van Alcalá samen met die van Salamanca zelfs uit tot 's lands belangrijkste universiteit. Een van de beroemde studenten uit die tijd was de toneelschrijver Félix Lope de Vega (1562-1635), die na Cervantes geldt als de belangrijkste schrijver van de Spaanse barok. Het oudste gedeelte van de Universiteit van Alcalá vormt San Ildefonso, tegenwoordig een van de twee grote trekpleisters van de stad. De universiteit van Alcalá de Henares verhuisde in 1836 overigens naar de Spaanse hoofdstad onder de naam Universidad Complutense de Madrid. De heropening in Alcalá vond plaats in 1977 toen een nieuwe universiteit in de oude gebouwen werd ondergebracht onder de naam Universidad de Alcalá.
De wereldberoemde auteur van Don Quichot (Spaans: Don Quijote) werd in Alcalá geboren. We hebben het natuurlijk over Miguel de Cervantes. Ruim 400 jaar na zijn dood (1616) zal je dat onmogelijk ontgaan bij een verkenning van de stad. Wie een rondje Cervantes doet in Alcalá de Henares begint dan ook bij zijn geboortehuis: Casa Natal de Cervantes. Gelegen in de levendige, smalle hoofdstraat van Alcalá - Calle Mayor - is het huis helemaal in de stijl van de tijd van Cervantes met originele meubels en ook een aantal teksten van de auteur. Het bescheiden museum presenteert ook tekeningen van Dalí en Picasso. Maar de grootste attracties vormen de beelden van Don Quijote en Sancho Panzo buiten het museum afgaande op de Spanjaarden die er gretig mee op de foto gaan. Via de levendige Calle Mayor lopen we verder naar de Plaza de Cervantes. Naast het toerismebureau vinden we Los Universos de Cervantes. Het vermelden waard omdat Cervantes hier gedoopt werd. Ga 's avonds zeker weer terug naar de Calle Mayor, want het bruist er van het leven.