Havana is een afspiegeling van het Cuba zoals we dat kennen van films en ansichtkaarten: kleurrijke oldtimers, koloniale juweeltjes, rum en sigaren in overvloed en een sprankelend straatleven. Na de komst van Fidel Castro is de Cubaanse hoofdstad blijven hangen in de jaren vijftig en juist deze retro-sfeer bepaalt voor veel reizigers de charme van Havana. Sinds 1982 Unesco Werelderfgoed geldt de oude kern van Havana als het grootste koloniale centrum van Latijns-Amerika. Vintagesfeer uit de jaren vijftig
Gesticht door de Spanjaarden in 1519 verkreeg Havana de status van hoofdstad in 1607. Het zou tot het einde van de 19e eeuw duren voordat Cuba onafhankelijk werd na verschillende onafhankelijkheidsoorlogen tegen Spanje. Tot 1959 zouden de Noord-Amerikanen een flinke vinger in de pap hebben in de Cubaanse hoofdstad. Met casino's en bordelen zou ze voor de Amerikaanse jetset en maffia uitgroeien tot een exclusieve speeltuin. De revolutie onder leiding van Fidel Castro zorgde voor een radicale verandering: Amerikaanse bedrijven werden gesloten of genationaliseerd en zowel gokken als prostitutie werden verboden. Sindsdien lijkt het wel alsof de tijd heeft stilgestaan. Oldtimers tegen het decor van de pastelkleurige huizen, shoppende moeders met rollers, het ontbreken van fastfoodketens en reclame (met uitzondering van borden met pro-socialistische of anti-kapitalistische leuzen natuurlijk) maken dat je je in een andere tijd én wereld waant. In Havana en elders op het eiland.
Oriëntatie via de Malecón
De toeristische attracties van Havana liggen verspreid over drie gebieden: Habana Vieja, Centro Habana en Vedado. Habana Vieja bevindt zich in het uiterste oosten van Havana en gaat over in Centro Habana. Vedado vinden we in het westelijk deel van de stad. Rond deze gebieden slingert een heerlijke 7 kilometer lange strandpromenade: de Malecón. Misschien wel de allergrootste attractie van Havana voor wie er gevoelig voor is. Wie de Malecón oploopt, heeft direct het Havana sfeertje te pakken. Het beeld van de golven die op de rotsen kletsen, het uitzicht op de zee en de stad, de doorleefde pastelkleurige huizen en de habaneros zelf natuurlijk. Ze blijven voor eeuwig in je geheugen gegrift. Naast de genoemde drie wijken vind je ook een aantal interessante attracties aan de rand van de stad. Hiertoe behoort zeker Playa del Este. Een aantrekkelijke strook stranden met kristalhelder water. Hetzelfde geldt voor het voormalige buitenhuis van Ernest Hemingway. De beroemde Amerikaanse schrijver bracht hier niet alleen veel tijd door maar schreef hier ook een aantal van zijn meesterwerken, zoals 'De oude man en de zee'.
Habana Vieja: grootste koloniale centrum Latijns-Amerika
Voor het grootste koloniale stadshart in Latijns-Amerika trek je zeker twee dagen uit om goed te kunnen genieten van dit weelderige stadsdeel. Karakteristiek voor Habana Vieja is het veelal Spaans-Andalusische erfgoed. Representatieve voorbeelden daarvan zijn Plaza de la Catedral en Plaza de las Armas. Het eerste plein is een perfecte plek om af te trappen in Habana Vieja. Aan het kathedraalplein prijkt een kleine maar zeer fijne kathedraal met een barokke voorgevel. De Cubaanse romanschrijver Alejo Carpentier omschreef het als volgt: 'als muziek die in steen is veranderd'. Het elegante plein is ook een aangename plek om op het zonovergoten terras neer te strijken en al het moois om je jeen op je in te laten werken. Liefhebbers van cocktails en Ernest Hemingway brengen ook een bezoek aan de legendarische Bodeguito del Medio waar Hemingway gedisciplineerd zijn mojitos wegdronk. Zijn daiquiris dronk hij in een andere cocktailbar: El Floridita. Zoals hij zelf treffend zei: 'Mi mojito en La Bodeguita, mi daiquiri en la Floridita'. Het tweede historische plein is veel groter. Plaza de Armas is bezaaid met koloniale bezienswaardigheden. Een barok paleis om je vingers bij af te likken voor liefhebbers van koloniale architectuur is Palacio de los Capitanes Generales. Bezoek bij het Wapenplein ook Castillo de la Real Fuerza met zijn hoekige muren. Dit 16e eeuws fort dat de havenstad eeuwenlang beschermde tegen piraten geldt als het oudste militaire bolwerk van de stad. Boekenliefhebbers op hun beurt zullen glimlachen bij het zien van de nabijgelegen boekenmarkt. Daar gaan tweedehands boeken als warme broodjes over de toonbank.
Centro Habana: schitterende verglane glorie
Het gevarieerde Centro Habana staat symbool voor de vergane glorie van Havana die tegelijkertijd haar charme is. Met veel pracht en praal maar met de nodige scheurtjes. In Centro Habana lopen we al snel aan tegen het Parque Central waar een toeristische attractie van formaat staat: het iconische Capitolio. Deze blikvanger werd gebaseerd op het Capitool uit Washington, maar de Cubaanse versie is nog een maatje groter. De regering mag er dan sinds de revolutie niet meer zetelen, je kunt er nog wel de voormalige regeringsvertrekken bekijken. Aan het Parque Central liggen de bezienswaardigheden sowieso voor het oprapen. Wat te denken van Cuba's grootste sigarenfabriek: Real Fábrica de Tabacos Partagás. Of het Gran Teatro de la Habana. Nog steeds één van de grootste operagebouwen ter wereld. Aan de noordzijde van het plein vinden we ook nog Hotel Inglaterra. Een statig hotel in mudéjar-stijl waar tal van prominenten, celibitries en vrijheidsstrijders als José Martí hun voeten hebben gezet. Tot de topattracties van Centro Habana mogen we ook Paseo del Prado rekenen. Ooit het domein van de aristocratie van Havana voert deze statige boulevard langs verschillende interessante gebouwen. Een representatief voorbeeld is het sierlijke Hotel Sevilla in Moorse stijl.
Vedado en Miramar: nieuw en historisch
In Vedado begint het 'moderne' Havana met zijn hoogbouw in jaren 50 Miami-stijl. Gedurende de jaren 30-50 van de vorige eeuw was dit gebied grotendeels in handen van de Amerikaanse maffia. Daarvoor behoorde het toe aan de rijke families van Havana. Nu staat de buurt voor het nieuwe Havana maar herbergt ze tegelijkertijd een aantal historische plekken. Een bekende straat in dit gebied is Calle 23. Het begin van deze straat staat bekend als La Rampa. Daar vinden we een typische wolkenkrabber uit de jaren 50: Edificio Focsa, het grootste gebouw van Cuba. Een originele attractie in Calle 23 is Coppelia. Dan is het goed om te weten dat deze ijssalon figureerde in de bekende Cubaanse film Fresa y Chocolate. En er worden ook gewoon hele lekkere ijsjes verkocht! Een van de mooiste straten van Havana is de Calle Paseo. Je vindt er verscheidene stijlvolle herenhuizen waar tegenwoordig overheidsfunctionarissen zetelen. De Paseo mondt uit in Plaza de Revolución. Een reusachtige en symbolisch plein. Fidel Castro hield hier zijn beruchte urenlange speeches. In het midden van het Plein van de Revolutie staat een enorm monument ter ere van de Cubaanse vrijheidsstrijder José Martí. Helemaal in het westen van Havana voorbij de rivier Almendares bevindt zich nog het stadsdeel Miramar. Een chique wijk met veel ambassades, paleizen en ook oude casino's.