Tikal is zonder twijfel het beroemdste en spectaculairste Maya-complex. Het nationale park Tikal herbergt machtige tempels en ontelbare bouwwerken. Met 1600 jaar bewoning kent ze ook enorm veel historie. Niet minder indrukwekkend is de unieke setting van Tikal. Midden in een kolossaal regenwoud waar honderden, vaak zeldzame diersoorten zich ophouden. Het nationale park van Tikal herbergt dan ook één van de laatste ongerepte stukken tropische regenwouden van Guatemala. Een hoogtepunt voor veel bezoekers is het uitzicht vanaf de piramides op het dichtbegroeide bladerdak. Het wilde gekrijs van de brulapen gaat door merg en been.
Reusachtig park bezaaid met ruïnes en flora en fauna
Wie vanuit Flores met de bus naar Tikal reist, krijgt in eerste instantie een kaalgekapt landschap voorgeschoteld waar het regenwoud volledig lijkt verdwenen. Maar dit verandert zodra je het nationale park nadert. Je krijgt dan een onaangetast regenwoud landschap voorgeschoteld, bezaaid met loofbomen, lianen, bromelia's en orchideeën. De fauna met jaguars, puma's, tapirs, slangen, apen, pekari's en vossen is al net zo indrukwekkend. Ben je meer een vogelspotter? Met ruim 300 vogelsoorten, waaronder exotische toekans en bonte papegaaien, zit je ook goed in Tikal.
Het Parque Nacional Tikal bestrijkt maar liefst 576 km² land. Daarin bevinden zich duizenden ruïnes in alle soorten en maten. Om zoveel mogelijk te kunnen zien, is het raadzaam om je verkenning vroeg in de ochtend te starten. Richt je op het centrale gebied (16 km²) waar de beroemdste bouwwerken zijn te vinden. Ingesloten door vier veelbezochte bouwwerken wordt het hart gevormd door Gran Plaza. Eeuwenlang het ceremoniële en religieuze centrum van Tikal. Fanatiekere bezoekers kunnen het ook verder weg zoeken en verdwalen (een serieus risico in Tikal). In een eindeloos labyrint van pure (niet-gerestaureerde) bouwwerken.
Rijke historie
Aangetrokken door de aanwezigheid van vuursteen vestigden de eerste bewoners zich rond 900 v.Chr. in Tikal. Tussen 400 v.Chr. en 250 n.Chr. profiteerden Tikal en het nabijgelegen Uaxactun van het verval dat intrad bij El Mirador. Tot dat moment vormde de Maya's een supermacht. Rond de 1e eeuw n.Chr. begon Tikal een belangrijke plaats te worden. In die periode kwam de Gran Plaza tot stand. Een voorbode voor verfijning binnen de architectuur en piramides die maar hoger en hoger reikten. In 378 versloeg Tikal streekrivaal Uaxactun dankzij een nieuwe wapentechniek: het speerwerpen. Door deze cruciale overwinning zou Tikal 500 jaar gaan heersen over Centraal-Petén. Met invloed helemaal tot Copán (nu Honduras) en Yaxchilian (nu Mexico). Als Gouden Eeuw voor Tikal geldt de 8e eeuw. In een tijd toen de mooiste tempels rond de Gran Plaza verrezen en Tikal de Maya-wereld economisch en militair domineerde. Op het hoogtepunt rond 900 viel de beschaving van het een op het andere moment uiteen. Eind 10e eeuw was Tikal zelfs volledig verlaten.
Dynastie
De dynastie van Tikal kreeg gestalte in de 1e eeuw n.Chr. om vervolgens 800 jaar door te lopen met 33 koningen. De eerste daarvan was Yax Ehb' Xook. Rond het jaar 90 stichtte hij het eerste vorstenhuis van Tikal. Een van de beroemdste en meest geprezen heersers van Tikal was Jasaw Chan K'awiil I (682-734). Hij versloeg de Maya-rivaal Calakmul in 695. Dat maakte dat de invloed en kracht van Tikal een hoogtepunt bereikte. Onder zijn bewind werden vijf belangrijke tempels gebouwd waaronder Tempel I en Tempel II. Jasaw Chan K'awiil zou begraven worden in Tempel I en zijn vrouw in Tempel II.
Ondergang
Een van de grote mysteries van de archeologie: de ondergang van de Maya-steden waaronder Tikal. Begin 9e eeuw werd het verval voor Tikal en de gehele Maya-beschaving in het Copán-gebied ingezet. Plotseling verlieten Maya's hun steden. Naast politieke, sociale en economische redenen vermoedt men dat ook ecologische factoren een rol speelden. Een van de problemen was overbevolking. Daardoor moest veel hout gekapt worden om te zorgen voor voldoende voedsel. De ontbossing ontstond omdat hout nodig was voor het bouwen en onderhouden van de vele prachtige bouwwerken van Tikal. De Maya's gebruikten hier een mengsel van kalksteen en schelpen voor. Maar om dit te kunnen maken, moesten de ovens voortdurend blijven branden. Door overexploitatie van de natuur ontstonden klimaatveranderingen die het gebied onleefbaar maakte.