Maya's, Spanjaarden en Duitsers
In de 14e eeuw werd het huidige Quetzaltenango veroverd door de Quichés op het Mam-volk. De Spanjaarden op hun beurt namen de stad over 1520. Hier ging een legendarische slag aan vooraf tussen de Spaanse veroveraar Pedro de Alvarado en de Quiché-aanvoerder Tecún Umàn. De laatste werd hierbij gedood, maar toch is Tecún Umàn tot op de dag van vandaag een nationale held. Van 1838 tot 1840 zou Quetzaltenango de hoofdstad worden van de toen nog onafhankelijke staat Los Altos. Niet veel later werd Quetzaltenango heroverd door het Guatemalteekse leger. Aan het einde van de 19e eeuw brak een bloeiende koffieperiode aan. Quetzaltenango werd toen een belangrijk centrum van handel en cultuur. De welvaart die daarmee gepaard ging, trok veel Spaanse, Italiaanse én Duitse handelaren aan. Dit maakte dat Quetzaltenango eind 19e eeuw niet onderdeed voor Guatemala-Stad. Dit alles werd letterlijk weggevaagd door de aardbeving van 1902.
Studentenambiance
De stad kan nog wel op onderwijsgebied wedijveren met Guatemala-Stad. Studenten uit heel het land en ook buiten Guatemala komen af op de goed aangeschreven universiteiten en privéscholen. Dit tezamen met de buitenlandse taalstudenten maken Quetzaltenango een echte studentenstad, maar wel veiliger en overzichtelijker dan Guatemala-Stad. De studentensfeer van Xela kun je opsnuiven in in Zona 1. Je vindt er leuke barretjes om een klein hapje te eten, een Guatemalteekse kwaliteitskoffie te drinken of om even snel je mail checken. De aanblik van Parque Centro América, het stadshart van de stad, wordt voor een deel bepaald door de ietwat gekunstelde en niet al te oude Griekse zuilen. Maar het loont zeker de moeite om verder te kijken dan het centrale plein. Steek bijvoorbeeld een van de nabijgelegen charmante, stijgende straatjes in die in de frisse ochtenden vreemd genoeg een sfeer kunnen oproepen van een Duitse stad in wintertijd.
Neoclassicistische en gotische architectuur
Met in het oog springende neoclassicistische architectuur wist men het beeld van welvaart en zelfvertrouwen architectonisch weer snel te herstellen. De dynamiek en welvaart van de gouden koffieperiode zouden echter niet meer terugkeren. Quetzaltenango ontwikkelde zich wel tot een gemoedelijke provinciestad die zou uitgroeien tot de tweede stad van het land. Het stadsbeeld van Xela wordt duidelijk bepaald door het Parque Centro América, het stadshart van de stad, dat oorspronkelijk bestond uit twee pleinen. Het is een must om te wandelen langs de kerk, de buste, de monumwnten en de niet al te oude Griekse zuilen. Steek in de omgeving van het plein ook zeker een van de pittoreske straatjes in die zich omhoog kronkelen. In de frisse ochtenden roepen ze een sfeer op van een Duitse stad in wintertijd.
De omgeving van Quetzaltenango
In de omgeving van Quetzaltenango liggen tal van leuke uitstapjes in het verschiet. Zo kun je de nabijgelegen inheemse dorpjes Salcajá, San Andrés Xecul en Olintepeque met hun kleurrijke markten en rituelen bezoeken. Doe dat vooral met een lokale bus om getuige te zijn van families in traditionele kleding die vergezeld met dieren onverstoorbaar binnen en buiten stappen. Op natuurgebied ligt er ook van alles in het verschiet. Dankzij de vele vulkanen in de omgeving liggen er verschillende warmwaterbronnen. Zoals Fuentes Georginas, magisch gelegen in de heuvels. Een heerlijke plek om even bij te komen na een intensieve week Spaans leren of misschien wel na het beklimmen van een vulkaan. Een toegankelijke vulkaan om te beklimmen is de 2900 meter hoge Volcán Chicabel. Boven in de krater van deze uitgedoofde vulkaan kun je een prachtig groen kratermeer verwachten. Op de top wacht je ook nog een magistrale mirador die helemaal uitkijkt op de Tacaná (4092 meter) en Tajumulco (4220 meter). Deze vulkanen bevinden zich in het uiterst westelijk gelegen departement San Marcos.
Taalcursus combineren met vrijwilligerswerk
Quetzaltenango is een van populairste en voordeligste bestemmingen in Midden-Amerika om Spaans te leren. Toch loop je in Xela minder snel buitenlanders tegen het lijf dan het toeristische en kleinschaliger Antigua. Wat Xela ook uniek maakt, is het grote aanbod vrijwilligerswerk, door buitenlandse taalstudenten vaak met Spaanse lessen wordt gecombineerd. De sociale projecten richten zich vaak op de lokale indianengemeenschap Maya-Quiche en kunnen van alles omvatten: het onderwijzen van kinderen, het verzorgen van medische ondersteuning of het maken van websites, het zijn maar een paar voorbeelden. Maar ook als je betaald werk zoekt, zijn er genoeg mogelijkheden. De populairste (betaalde) optie is het geven van Engelse lessen.